วรรณา บัวแก้ว : พัฒนาการของลูกยางไทยในสายตาอดีตลิเบอโร่มือหนึ่งโลก

กระแสความนิยมของกีฬาวอลเลย์บอลไทยได้รับการตอบรับที่ดีอีกครั้ง ภายหลังจากที่ทัพนักตบลูกยางสาวไทยทำผลงานได้ย่างน่าชื่นชมในรายการ ‘วอลเลย์บอลหญิง ชิงแชมป์โลก 2022’ แม้ว่าจะไปไม่ถึงรอบรองชนะเลิศเมื่อต้องพลาดให้กับคู่ปรับที่แข็งแกร่ง แต่ก็ต้องยอมรับว่านี่คือพัฒนาการและสัญญาณที่ดีที่นักวอลเลย์บอลสาวไทยสามารถต่อกรกับคู่แข่งในเวทีระดับโลกได้อย่างคู่คี่สูสี

StadiumTH ได้รับเกียรติจาก ‘วรรณา บัวแก้ว’ อดีตนักกีฬาวอลเลย์บอลทีมชาติไทยและอดีตลิเบอโร่อันดับหนึ่งของโลก ที่จะมาถ่ายทอดมุมมองที่มีต่อวงการวอลเลย์บอลไทยด้วยความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ทั้งการตอบรับจากแฟนกีฬา พัฒนาการที่ดีขึ้นต่อเนื่อง รวมถึงที่มาที่ไปของตัวตนและความเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรเมื่อเทียบกับยุค 7 เซียน

จุดกำเนิด ‘1 ใน 7 เซียน’ ของวงการวอลเลย์บอลไทย

“เริ่มเล่นวอลเลย์บอลตั้งแต่ตอนเรียนประถม 2 ในตอนนั้นจำได้ว่าตัวเราเองไปยืนดูรุ่นพี่เขาเล่นกันแล้วพอดีว่าคุณครูเดินมาเห็นและด้วยรูปร่างของเราเองนั้นเป็นคนสูงใหญ่ รูปร่างดี คุณครูเลยชวนให้มาลองทดสอบดู ในทีแรกให้เราลองอันเดอร์บอลให้ครบ 2,000 ครั้งให้ได้ก่อน ซึ่งเราก็ทำได้จริง ๆ มันไม่ถึง 2,000 ครั้งด้วยซ้ำแต่คุณครูเห็นว่าเราทำได้ หน่วยก้านเราดี สุดท้ายก็ได้เข้าสู่ทีมวอลเลย์บอลของโรงเรียนบ้านหนองกระพ้อในจังหวัดสระแก้ว”

หลังจากที่ใช้เวลาศึกษาตำรับตำราเรียนและศาสตร์กีฬาวอลเลย์บอลจนเกิดทักษะที่ช่ำชอง ทำให้แมวมองจากโรงเรียนนวมินทราชินูทิศ สวนกุหลาบวิทยาลัย จังหวัดสมุทรปราการดึงตัว ‘วรรณา’ เข้าสู่ทีม ซึ่งเธอเองบอกกับเราว่าผู้อำนวยการของโรงเรียนเป็นผู้ที่เดินทางมาคว้าเธอไปอยู่ในอ้อมกอดด้วยตัวเอง

ที่นั่นกลายเป็นที่บ่มเพาะเมล็ดพันธุ์แห่งวงการกีฬาวอลเลย์บอลคนใหม่อย่างวรรณาให้ก้าวขึ้นมาสู่การเป็น ‘ลิเบอโร่’ มือหนึ่งของไทย เธอบอกว่าการที่ก้าวเข้าสู่ครอบครัวสวนกุหลาบทำให้ได้มีโอกาสโชว์สกิลที่ฝึกฝนอย่างหนัก เธอได้เข้าร่วมการแข่งขันวอลเลย์บอลในระดับเยาวชนที่จัดขึ้นมากมากมายภายใต้ชื่อโรงเรียนสวนกุหลาบ สมุทรปราการ ด้วยความโดดเด่นของเธอจึงถูกชักชวนให้ร่วมคัดตัวเป็นนักกีฬายุวชนทีมชาติไทยก่อนที่จะไต่เต้าก้าวขึ้นมาสู่ทีมชาติชุดใหญ่ในเวลาต่อมา

“เริ่มแรกเราไปคัดตัวในตำแหน่งตัวตีบอลสั้น ซึ่งจริง ๆ แล้วเราเล่นได้ทั้งตัวตีหัวเสาและบอลเร็ว แต่ด้วยในเวลานั้นผู้เล่นในตำแหน่งหัวเสาและตำแหน่งบอลสั้นมีตัวเลือกเยอะและแต่ละคนก็ตัวสูงทั้งนั้น ซึ่งเมื่อเราเทียบกับเขาแล้วยังตัวเล็กกว่า เขาเลยให้เราไปเล่นในตำแหน่งตัวรับเพราะเห็นว่าเคยเล่นในตำแหน่งหัวเสาและตัวกลางมาก่อนจึงฝึกให้เราไปเล่นลิเบอโร่ตั้งแต่นั้น”

• ตำนาน 7 เซียน : มลิกา กันทอง จากลูกชาวนาสู่ตำนานบีหลังเมืองไทย
• ตำนาน 7 เซียน : กว่าจะเป็น อรอุมา สิทธิรักษ์ มือตบค่าเหนื่อยสิบล้าน
• ตำนาน 7 เซียน : วรรณา บัวแก้ว ตัวรับอิสระอันดับ 1 ของเมืองไทย
• ตำนาน 7 เซียน : อำพร หญ้าผา เจ้าแม่ไหลหลัง
• ตำนาน 7 เซียน : วิลาวัณย์ อภิญญาพงศ์ ผู้นำแห่งตำนานลูกยางไทย
• ตำนาน 7 เซียน : นุศรา ต้อมคำ “อัจฉริยะมือเซตระดับโลก”
• ตำนาน 7 เซียน : ปลื้มจิตร์ ถินขาว บอลเร็วผู้ครบเครื่องที่สุดของไทย
• จากติดลบถึงติดลมบน ‘สมพร ใช้บางยาง’ กับวิวัฒนาการวอลเลย์บอลไทย

กระแสบอลวอลเลย์ไทยในช่วงแรก วรรณาบอกว่าแทบจะไม่เป็นที่นิยมเฉกเช่นปัจจุบันแม้ว่าทางสมาคมฯ จะพยายามผลักดันให้นักตบลูกยางไทยได้ออกไปหาประสบการณ์ต่างแดนในการแข่งขันรายการต่าง ๆ กระทั่งการก้าวขึ้นไปคว้าแชมป์รายการชิงแชมป์เอเชีย ที่ประเทศเวียดนามเมื่อปี 2009 ทำให้ทัพนักวอลเลย์บอลสาวไทยกลายเป็นที่รู้จักในวงกว้าง

“ก่อนหน้านี้มันไม่มีการถ่ายทอดสดให้ได้ชมกัน แต่พอหลังจากที่เราได้แชมป์เอเชียทุกอย่างเปลี่ยนไปคือบูมมาก ๆ บรรดานักข่าวต่างพากันไปรอรับที่สนามบินมันเหมือนเราเป็นดาราฮอลลีวูด พวกเราทุกคนยังงเลยว่าการที่ได้แชมป์กลับมามันทำให้วอลเลย์บอลไทยฟีเวอร์ได้ขนาดนี้เลยเหรอ”

จากความสำเร็จที่ทัพนักวอลเลย์บอลสาวไทยทำได้นำความสุขมาให้คนไทยทั้งประเทศ เกิดเป็นกระแสนิยมไปทุกหัวระแหงและยุคทองของวงการวอลเลย์บอลไทยก็เกิดขึ้นถือกำเนิด ‘7 เซียน’ ขึ้นมานับแต่นั้น จนกลายมาเป็นนักกีฬาที่มีแฟนคลับติดตามอย่างคับคั่งไม่ต่างอะไรกับซูเปอร์สตาร์แม้แต่น้อย

“ส่วนตัวคิดว่าการที่มีแฟนคลับเยอะและรักในตัวของพวกเราเพราะว่าการเข้าใจกัน เล่นกันเป็นทีม เล่นด้วยกันมานาน รอยยิ้มและเสียงหัวเราะเวลาที่เราลงสนามแม้ว่าจะทำแต้มพลาดไป ซึ่งอาจจะมองว่าเสียแล้วจะมาหัวเราะทำไมนั่นก็เป็นเพราะว่าเราพยายามจะลดความกดดัน เพื่อไม่ให้เกิดความตึงเครียดจนเกินไปซึ่งก็เป็นแค่ช่วงเวลาสั้นๆ จากนั้นเราก็มาโฟกัสกับเกมต่อ ตรงนี้เองที่คิดว่าแฟนๆ วอลเลย์บอลชื่นชอบในการที่พวกเราเป็นแบบนี้”

เหมือนว่าวิธีการรับมือเมื่อตกอยู่ภายใต้เกมที่กดดันเช่นนี้จะถูกส่งต่อมายังบรรดานักกีฬารุ่นน้อง กลายเป็นเอกลักษณ์ของนักตบลูกยางสาวไทยไปแล้ว ด้วยรอยยิ้มและเสียงหัวเราะนี้เองที่สะกดใจคนทั้งโลกให้หลงรักไปโดยไม่รู้ตัว

นักตบลูกยางสาวคนแรกของไทยที่เฉิดฉายบนเวทีโลก

“ผู้ที่พยายามเท่านั้นที่จะประสบความสำเร็จ” ประโยคสุดคลาสสิคที่เห็นผลเป็นรูปธรรมมานักต่อนักไม่ว่าจะทั้งในแวดวงกีฬาหรือศาสตร์แขนงใดก็ตาม การฝึกฝน อดทนและการสั่งสมประสบการณ์ส่งผลให้บุคคลนั้น ๆ ก้าวไปสู่จุดหมายมากมาย เช่นกันกับวรรณาที่เธอได้มีโอกาสไปโชว์ฝีมือกับการเป็นผู้เล่นไทยคนแรกที่บินลัดฟ้าเล่นลีกอาชีพที่ประเทศอิตาลีสมกับการเป็น ‘ลิเบอโร่’ มือหนึ่งโลก

ที่เป็นเช่นนั้นก็เป็นผลมาจากความตั้งใจในการฝึกซ้อม อดทนกับความเหน็ดเหนื่อย ประสบการณ์ที่เธอเก็บเกี่ยวมันไว้ระหว่างทาง การที่จะมีนักกีฬาไทยสักคนหนึ่งก้าวขึ้นไปสู่จุดสูงสุดเพื่อให้ต่างชาติยอมรับไม่ใช่เรื่องง่ายแต่ก็ไม่ใช่ว่าเป็นไปไม่ได้ ขอแค่มีความมุ่งมั่นอดทนแล้วเมื่อมีโอกาสจงคว้ามันไว้

“จุดเริ่มต้นมันอยู่ที่ทีมวอลเลย์บอลไทยได้ไปแข่งในรายการเวิลด์ กรังด์ ปรีซ์ ในสมัยแรก ๆ ด้วยความที่จะมีการเก็บคะแนนในแต่ละสนามและเราก็ทำผลงานได้ดี แล้วในตอนนั้นแรงกิ้งของเราเองในตำแหน่งลิเบอโร่ก็อยู่ในอันดับหนึ่งก็เลยมีแมวมองของสโมสรจากลีกอิตาลีสนใจและเชิญชวนให้ไปร่วมเล่นลีกอาชีพด้วย เราไม่ลังเลเลยที่จะตอบตกลงเพราะมันคือโอกาส นั่นก็เลยกลายเป็นจุดเริ่มต้น”

แน่นอนว่าการปลีกตัวจากบ้านเกิดเมืองนอนไปลงหลักปักฐานยังต่างแดน ย่อมมีการปรับตัวไม่มากก็น้อยเป็นเรื่องธรรมดา ทั้งในเรื่องของภาษา การใช้ชีวิต รวมถึงอาหารการกิน สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้วรรณายอมรับว่าไม่ใช่เรื่องง่ายเลยกับการที่ผู้หญิงคนหนึ่งจากเมืองไทยจะพลัดถิ่นมาไกลเพื่อเริ่มต้นอาชีพใหม่ที่อิตาลี

“ในช่วง 3 เดือนแรกเป็นอะไรที่พูดยาก จำได้เลยว่ามีรุ่นพี่ไปกับเราด้วยแต่เขาอยู่แค่ 4-5 วันก็บินกลับไทย ในวันที่พี่กลับไปเรานั่งร้องไห้อยู่ตรงบันไดของตึกที่พักคนเดียวและคิดไม่ออกว่าจะใช้ชีวิตอยู่คนเดียวได้อย่างไรด้วยความที่ไม่เคยมาใช้ชีวิตอยู่ต่างประเทศเลยมันเป็นอะไรที่ปรับตัวได้ยากมาก ๆ ทั้งเหงา ทั้งคิดว่าจะเล่นให้กับสโมสรได้มั้ย เพื่อนในทีมจะยอมรับหรือเปล่า กับการที่ต้องไปเล่นให้เขาจำเป็นต้องแสดงศักยภาพออกมาให้ดีที่สุดเพื่อโอกาสในการต่อยอดไปสู่การเซ็นสัญญาในระยะยาว มันจึงเกิดความเครียดและกดดันในตัวเอง”

ความเปลี่ยนแปลงในสายตาของอดีต 7 เซียน

ความพยายามของสมาคมกีฬาวอลเลย์บอลแห่งประเทศไทย มุ่งหวังจะพัฒนาวงการลูกยางไทยให้เทียบชั้นกับมหาอำนาจชั้นนำของโลก ทั้งรูปแบบวิธีการเล่น เทคนิคต่าง ๆ การนำเสนอในรูปแบบการถ่ายทอดสด แตกต่างจากยุคบุกเบิก ทั้งหมดถูกนำมาปรับใช้ตลอดระยะเวลากว่า 30 ปีส่งผลให้ปัจจุบันนี้ทัพนักตบลูกยางสาวไทยกระโดดขึ้นมาไกลจนกลายเป็นขวัญใจแฟนกีฬาไปแล้ว

วรรณามองเห็นความเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ว่า สื่อโซเชียลมีเดียในโลกปัจจุบันมีส่วนสำคัญอย่างมากในความเปลี่ยนแปลงครั้งนี้

“เมื่อไหร่ที่มีการถ่ายทอดสดออกไปให้แฟนกีฬาได้รับชม ตรงนั้นจะทำให้เกิดกระแสตอบรับที่ดีมากไม่ใช่แค่วอลเลย์บอลแต่รวมถึงกีฬาชนิดอื่น ๆ อีกเช่นกัน ด้วยความที่ทีมวอลเลย์บอลไทยมีรอยยิ้ม มีเสียงหัวเราะเป็นเอกลักษณ์ประจำด้วย ยิ่งทำให้แฟนๆ ชื่นชอบ ต่างจากเมื่อก่อนที่ถ่ายทอดน้อยมากผู้คนจะได้เห็นก็ต่อเมื่อแข่งขันจบไปแล้ว แต่ตอนนี้ทุกคนได้ดูการถ่ายทอดสดมันก็เลยทำให้กระแสโซเชียลบูมขึ้นมาก”

อีกประการหนึ่งที่วรรณามองว่าเป็นผลพวงมาจากสื่อออนไลน์ในหลายๆ แพลตฟอร์มคือการที่เยาวชนหันมาสนใจกีฬาวอลเลย์บอลมากขึ้น เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับยุคสมัยของ 7 เซียนเธอยอมรับว่ากระแสนิยมในกลุ่มเยาวชนเพิ่มขึ้นอย่างมาก นั่นเป็นผลมาจากการที่เด็ก ๆ ได้เห็นวิธีการเล่นของนักกีฬาวอลเลย์บอลไทยจนเกิดการเลียนแบบในเชิงสร้างสรรค์

“เมื่อวอลเลย์บอลได้รับความนิยม เด็ก ๆ เยาวชนก็เริ่มมีแบบอย่างอยากจะเป็นแบบพี่ๆ นักกีฬาคนนั้นคนนี้ก็หันมาเล่นวอลเลย์บอลเยอะขึ้น ความจริงเด็ก ๆ บ้านเราเล่นวอลเลย์บอลกันมานานแล้ว เมื่อก่อนก็มีการจัดการแข่งขันวอลเลย์บอลหลายรายการเพียงแต่ไม่มีการถ่ายทอดสด ทำให้คนอื่น ๆ ไม่มีโอกาสได้รับรู้หรือน้อยมากเพราะไม่มีการถ่ายทอดสดออกไปเหมือนสมัยนี้”

มุมมองที่มีต่อนักกีฬาชุดปัจจุบัน

หลังจากที่วรรณาวางมือจากการเป็นนักกีฬาวอลเลย์บอลอย่างเต็มตัว เธอผันตัวเองจากลิเบอโร่มือหนึ่งของโลกมาเป็นผู้บริหารร้านกาแฟเล็ก ๆ แต่ก็ยังไม่หันหลังให้กับกีฬาที่สร้างชื่อเสียงให้กับเธอเสียทีเดียวเพราะวรรณายังทำหน้าที่ผู้ช่วยผู้ฝึกสอนให้กับนักกีฬาวอลเลย์บอลสาวไทยในชุดปัจจุบัน

“น้อง ๆ ส่วนใหญ่ในชุดปัจจุบันนี้เติบโตขึ้นมาทันสมัยที่เรายังเล่นให้ทีมชาติอยู่ หลายคนยังคงได้เห็นรูปแบบการเล่นเพราะฉะนั้นก็ไม่จำเป็นจะต้องไปสอนอะไรมาก เพียงแค่เทคนิคเล็ก ๆ น้อย ๆ เท่านั้น เช่นการรับมือกับสถานการณ์บังคับ ควรมีวิธีรับมืออย่างไรให้มันผ่านไปได้ ยอมรับเลยว่าเด็กชุดนี้เก่งกว่าชุดของเราเพราะมันมีปัจจัยต่าง ๆ เข้ามาทำให้พัฒนาไปไกลมาก จุดแข็งของชุดปัจจุบันนี้อยู่ที่เรื่องของสรีระเพราะเขาจะสูงกว่าพวกเรามากแล้วเวลาเล่นลูกบล็อกจะทำได้ดีกว่าและรูปแบบการเล่นที่เร็วขึ้นทำให้คู่แข่งจับทางได้ยาก”

เมื่อถามว่า คิดเห็นอย่างไรกับทัพนักตบลูกยางสาวไทยชุดปัจจุบัน วรรณาตอบได้อย่างน่าสนใจว่า อยากเห็นนักกีฬาวอลเลย์บอลไทยเฉิดฉายในเวทีโอลิมปิกสักครั้ง

“เราเชื่อว่าเด็ก ๆ ชุดนี้เขาสามารถทำได้เพราะเชื่อในฝีมือของน้อง ๆ แต่อย่างไรก็ต้องฝึกซ้อมกันอย่างหนักต่อไป หาจุดบกพร่องที่ผ่านมาในการแข่งขันรายการต่าง ๆ ของปีนี้มาปรับปรุงแก้ไข ในสายตาของเรานั้นเชื่อว่าจะทำได้อย่างแน่นอนแม้ว่าเราจะไม่เคยไปเล่นโอลิมปิกมาก่อนเลยก็ตาม ...

... อยากให้น้อง ๆ ทุกคนทำหน้าที่ของตัวเองให้ดีที่สุด ไม่ว่าอย่างไรเหล่า 7 เซียนจะคอยซัพพอร์ทอย่างดีที่สุด ถ้าท้อแท้หรือหมดกำลังใจให้มองหันหลังกลับมาจะเจอเราที่คอยให้กำลังใจอยู่เสมอ”

ความใฝ่ฝันที่จะเข้าร่วมการแข่งขันโอลิมปิกถูกส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น วรรณาและเหล่าเซียนทั้ง 7 พร้อมจะสนับสนุนเต็มที่เพื่อหวังให้นักกีฬาวอลเลย์บอลไทยทำความฝันได้สำเร็จ แม้จะต้องฝ่าอุปสรรคมากมายแต่เชื่อว่าแรงสนับสนุนจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องรวมถึงแฟนกีฬาชาวไทยจะสามารถผลักดันให้ฝันนั้นสำเร็จกลายเป็นจริง