คุยกับ อ.เสถียร เพราะอะไรนักหวดไทยถึงไปไม่ถึงระดับโลก

หากใครที่ติดตามการแข่งขันกีฬาเทนนิส มาตั้งแต่ช่วงปี ค.ศ. 2000 คงจะพอทราบดีกันดีว่า ในยุคนั้นเทนนิสเป็นอีก 1 ชนิดกีฬาที่ฟีเวอร์มาก ๆ ในประเทศไทย สาเหตุเป็นเพราะว่าเรามีนักกีฬาที่เป็นซูเปอร์สตาร์ประดับวงการเทนนิสอาชีพโลก อย่าง ภาราดร ศรีชาพันธุ์ อดีตมือ 9 ของโลก คว้าแชมป์ เอทีพี ทัวร์ ได้ถึง 5 รายการ , ดนัย อุดมโชค อดีตมือ 77 ของโลก เจ้าของแชมป์ชายเดี่ยวเอเชียนเกมส์ ปี 2006 , แทมมารีน ธนสุกาญจน์ นักเทนนิสหญิงอดีตมือ 19 ของโลก คว้าแชมป์ WTA ได้ 4 รายการ รวมถึงคู่แฝด สนฉัตร์ - สรรค์ชัย รติวัฒน์ ที่เคยขึ้นไปถึงอันดับ 39 ของโลก ได้ร่วมสร้างปรากฏการณ์เทนนิสฟีเวอร์ขึ้นในบ้านเรา

อย่างไรก็ตามนับตั้งแต่ ภาราดร , แทมมารีน และดนัย ทยอยประกาศแขวนแร็กเก็ตไปทีละคน ดูเหมือนความนิยมของกีฬาเทนนิสในบ้านเราจะเริ่มลดน้อยตามลงไป ไม่มีนักเทนนิสไทยให้ตามลุ้นตามเชียร์ในรายการระดับโลกเหมือนในอดีต

ในวันนี้เรามีโอกาสได้พูดคุยกับ อ.เสถียร มนต์คงธรรม อดีตผู้สื่อข่าวและผู้บรรยายกีฬาเทนนิส ที่คร่ำหวอดอยู่ในวงการมานานกว่า 40 ปี ถึงสาเหตุที่ทำให้กระแสเทนนิสในบ้านเราลดน้อยไปและแนวทางต้องทำอย่างไรถึงจะกลับมาบูมได้อีกครั้ง

ความนิยมของกีฬาเทนนิสเมื่อ 40 ปีก่อนเป็นอย่างไร?

เทนนิสอาชีพเริ่มได้รับความนิยมไปทั่วโลก ตั้งแต่ 2518 - 2519 เริ่มมีการจัดอันดับโลก มีมีรายการระดับ ATP . WTA เกิดขึ้นมา ส่วนในประเทศไทยแรกเริ่มเลยสนามเทนนิสจะมีแต่ของราชการ เวลาเลิกงานก็จะมีคนไปต่อคิวเล่นกันจำนวนมาก ต่อมาได้เริ่มมีสนามเทนนิสเอกชนถูกสร้างขึ้นมามากขึ้น คนก็เริ่มหันมาจับกลุ่มเช่าสนามเอกชนเล่นกันเพราะไม่ต้องต่อคิวรอนาน

หลังจากนั้นประมาณปี พ.ศ. 2524 เกิดเหตุการณ์น้ำในเขื่อนไม่มี รัฐบาลได้ออกมาตรการณ์ต่าง ๆ สนามกีฬาก็ได้รับผลกระทบถูกสั่งปิดไฟไปหลายเดือน แต่กระแสของเทนนิสก็ไม่ได้ลดน้อยลงไป คนก็เล่นกันตามปกติ เวลามีการจัดการแข่งขันที่สนามของกรมพลศึกษาก็มีคนเข้าชมกันเต็มสนาม ยิ่งเวลาพวก พนมกร พลัดเชื้อนิล หรือ ศกลวรรณ ค้าเจริญ , ธนากร ศรีชาพันธุ์ ลงแข่งคนดูจะเต็มสนามตลอด 

ต่อมาเมื่อมีการนำเทปถ่ายทอดสดกีฬาต่างประเทศเข้ามาในไทย พวกร้านขายเครื่องดื่มๆแนว คอกเทลเล้าจ์ ก็จะชอบเปิดเทปกีฬาให้ดู ทั้งฟุตบอล เทนนิส กีฬาอื่นๆ คนก็เริ่มหันไปดูของนอกกันมากขึ้น จับกลุ่มซื้อเครื่องดื่มนั่งคุยกันเรื่องกีฬากัน เทนนิส ก็เป็นหนึ่งในนั้น

การทำงานของสมาคมฯเทนนิสสมัยนั้นเป็นอย่างไร ทำไมถึงสร้างซูเปอร์สตาร์ขึ้นมาได้?

สมัยก่อนสมาคมฯวางรากฐานดี มุ่งเน้นในเรื่องมหภาคมากกว่าจุลภาค มหภาคหมายถึงส่งเสริมภาพใหญ่ให้ส่วนรวม เด็กทุกคนจะได้รู้จักเทนนิส ได้เริ่มเล่น ได้ทำความเข้าใจกับผู้ปกครอง มีศูนย์ฝึกเทนนิสเยาวชนอยู่ทั่วประเทศ พวกคนระดับกลางๆ ก็จะเอาลูกไปหัดเล่นที่นั่น เพราะที่นั่นจะมีโค้ชสอน ซึ่งคนสอนก็สอนด้วยใจจริง ๆ คอยแนะนำกันไปทีละขั้นตอน ตั้งแต่การเลือกไม้

ขณะที่แมตช์การแข่งขันก็เข้มข้น เมื่อก่อนจะมีการรายการพัฒนาสร้างชื่อทีมชาติ ให้นักกีฬาแต่ละภาคคัดตัวเข้ามารอบชิงแชมป์มาสเตอร์ระดับประเทศที่ภาคกลาง สมัยนั้นรอบสุดท้ายเอาแค่ 8 คนที่ดีที่สุดรวมทุกภูมิภาคมาแข่งกัน มันเลยทำให้เด็กต่างจังหวัดมีแรงมุ่งมั่น มีเป้าหมายในใจ ยิ่งเมื่อได้มาแข่งในกรุงเทพก็ยิ่งมีกำลังใจตั้งใจเล่นมากขึ้นไป

เลยทำให้นักเทนนิสสมัยก่อนมีคนเก่งๆเยอะ อย่าง พนมกร พลัดเชื้อนิล , ศกลวรรณ ค้าเจริญ ได้แชมป์กีฬาแห่งชาติ ได้แชมป์ประเทศไทยตั้งแต่อายุ 14 พวกนี้เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เด็กเล่นเทนนิสกันเพิ่มขึ้น ยุคต่อมาก็เป็น ธนากร ศรีชาพันธ์ ต่อมาก็เป็น ภาราดร ศรีชาพันธ์ 

ทำไมกระแสเทนนิสในบ้านเราถึงเงียบลงไป?

แน่นอว่าตอน ภาราดร กับ แทมมารีน ไปประสบความสำเร็จในระดับอาชีพโลก มีชื่อเสียง หนังสือพิมพ์หัวใหญ่ก็ตีข่าวลงหน้า 1 ก็เลยทำให้คนสนใจจนเป็นกระแสใหญ่โต มีศูนย์ฝึกเกิดขึ้น คนก็หันไปเล่นกัน แต่พอคู่นี้เริ่มกลายเป็นอดีต กระแสก็เลยแผ่ว แต่จริงๆแล้วนักกีฬาไม่ได้น้อยลงนะ แต่เป็นเพราะช่วงหลังศูนย์ฝึกต่างๆเริ่มหายไป ครูก็สอนเอาชั่วโมง ส่วนโค้ชที่อยากจะสอนก็หมดแรงหมดกำลัง รวมไปถึงในช่วงหลายปีมานี้เศรษฐกิจไม่ค่อยดีด้วย

เล่นกีฬาเทนนิส มันต้องใช้เงิน ค่าสนามก็เป็นร้อย ค่าครูสอนก็อีกหลายบาท ราคาแร็กเก็ตก็แพง และยังต้องใช้เวลา ไม่ใช่ว่าเล่นแค่ 1-2 ปีจะประสบความสำเร็จ ยิ่งทุกวันนี้พอไม่มีศูนย์ฝึกที่เป็นโรงเรียน กลายเป็นว่าไม่มีคนคอยแนะนำ คนหัดเล่นก็ไม่รู้จะเริ่มต้นยังไง แถมสนามเทนนิสทุกวันนี้ส่วนใหญ่ก็อยู่ชานเมือง นึกถึงเวลาเราเลิกงานมาเหนื่อยๆ ใครจะอยากขับรถไปตีเทนนิสกันอีก ส่วนวันเสาร์-อาทิตย์ จะออกไปเล่นที่ชานเมือง ต้องหาครูสอนราคาก็แพงอีก 

การเริ่มต้นมันยาก เพราะไม่รู้จะเริ่มต้นยังไง เมื่อก่อน พอไปถึงศูนย์ฝึกก็จะมีครูแนะนำทุกขั้นตอน จะเลียบแบบนักกีฬาระดับโลกก็ต้องค่อย ๆ หัด มันเลยทำให้การเกิดใหม่ยากขึ้นประกอบกันแต่ละประเทศเขามีการส่งเสริมอย่างเป็นรูปธรรม

นักเทนนิสอย่าง ภาราดร-แทมมารีน เกิดขึ้นมาได้อย่างไร?

อย่าง ภาราดร นี่แจ้งเกิดขึ้นมาตาม ธนากร ตัวนักกีฬากับครอบครัวตั้งเป้าหมายชัดเจนด้วยกันแล้วว่าจะเป็นนักเทนนิสอาชีพ ส่วน แทมมารีน ก็เช่นเดียวกัน เล่นตามคุณพ่อ ครอบครัวลักดัน มีเป้าหมายร่วมกัน ขณะเดียวกันสิ่งที่ 2 คนนี้แตกต่างจากคนอื่นและไปได้ไกลถึงระดับโลก เพราะพวกเขาขวนขวายมากกว่า ลำบากมากกว่าคนอื่น ตระเวนแข่งไปทั่วประเทศ ชนะทุกคนในประเทศ ถึงได้เริ่มออกไปแข่งที่ต่างประเทศ

ส่วนปัจจุบันหลายๆครอบครัว แข่งในประเทศยังไม่ได้ทันไรก็พยายามส่งลูกไปต่างประเทศแล้ว บางคนชนะแค่ 1-2 รายการ ก็คิดว่าเก่งแล้ว แต่ไม่ใช่ รายการในบ้านเราทุกวันนี้มีเป็น 10-20 รายการ ได้แชมป์รายการนึงก็อัพรูปขึ้นโซเชียละครอบครัวก็อวยกัน สมัยก่อนนี่กว่าจะได้ขึ้นหนังสือพิมพ์แต่ละทีมันยากมาก ถ้าคุณไม่เจ๋งจริงไม่มีทางได้ลงสื่อแบบทุกวันนี้ มันเหมือนเป็นความสำเร็จที่เป็นภาพลวงตา

แสดงว่าครอบครัวมีส่วนสำคัญ?

สำคัญซิ หลายๆครอบครัวส่งเสริมก็จริง แต่ยังไม่ค่อยเข้าใจธรรมชาติของเทนนิส ซึ่งเป็นกีฬาที่มีเสมอ มีแต่แพ้หรือชนะ ตอนแพ็อย่าไปด่าไปว่าเด็กมาก ต้องรู้จักให้กำลังใจ แต่ไม่ใช่โอ๋จนแตะต้องไม่ได้ ต้องส่งเสริมให้มันถูกทาง เดี๋ยวนี้บางครอบครัวหัวแหลมหากทางให้ลูกประสบความสำเร็จทางอ้อม ซึ่งมันไม่ถูกต้อง

ความสำเร็จมันมีขั้นตอน เด็กกับพ่อแม่ต้องการวางเป้าหมายร่วมกันว่าอยากไปถึงจุดไหน หลังจากนั้นคุณต้องเอาชนะทุกคนในประเทศให้ได้ก่อนแล้วค่อยออกไปแข่งเมืองนอก ในประเทศคุณยังเป็นที่ 1 ไม่ได้ แล้วจะไปชนะต่างชาติได้อย่างไร 

เรื่องสรีระนักกีฬาไทยดูเหมือนจะมีแต่คนตัวเล็ก ๆ เป็นอีกเหตุผลหรือเปล่าที่ไปไม่ถึงระดับโลก

เรื่องสรีระไม่เท่าไหร่ ดูอย่าง ชุสติน เอแน็ง อดีตมือ 1 ของโลก ชาวเบลเยียม สูงไม่ถึง 170 เซนติเมตร แต่ก็ยังเป็นมือ 1 ของโลก คว้าแชมป์ได้มากมาย ตีแบคแฮนด์มือเดียว เพราะฉะนั้นสรีสะไม่ใช่คำตอบ

แต่คำตอบคือความว่องไว อดทน ในระดับโลกคนจะเป็นแชมป์ได้ต้องยืนระยะอยู่เป็นอาทิตย์ นักกีฬาเทนนิสก็เหมือนม้ามีรูปร่าสูงใหญ่ แต่มีข้อเท้าเล็ก นักเทนนิสหลายคนตัวใหญ่แต่ช่วงล่างเล็กเลยเคลื่อนที่ได้ไว อย่าง แทมมารีน เป็นนักเทนนิสที่มีความไว เคยสังเกตไหมว่าเธอมีข้อเท้าเล็ก ทำให้เธอถึงลูกได้ทุกจังหวะ

จริง ๆ แล้วเทนนิสไม่ได้ตีหนักมาก แต่เล่นด้วยจังหวะความไว ต้องตีลูกก่อนถึงตัว อาศัยแรงปะทะหวดลูกสวนกลับไป ทุกวันนี้เด็กไม่มีคนคอยสอนเรื่องพวกนี้ เด็กรุ่นใหม่ ๆ ส่วนใหญ่มักจะวิ่งไล่ลูก ตีลูกหน้าตัวเอง มันก็จะเหมือนกับการยืนชิดรถแล้วเข็นรถ มันก็ไม่มีแรงเข็นไม่ไป มันต้องมีการโน้มตัวไปข้างหน้า

จริงหรือเปล่าครับที่ว่าโค้ชไทยไม่เก่ง?

ไม่จริง โค้ชไทยเก่ง ถ้าไม่เก่ง ภาราดร , แทมมี่ ,ดนัย , คู่แฝดรติวัฒน์ จะแจ้งเกิดมาได้อย่างไร สมัยก่อนพวกนี้ไม่ได้ซ้อมที่ไทยตลอดนะ ไม่ได้ไปเก็บตัวเมืองนอก ขึ้นปึงระดับโลกกันแบบไทยๆ ใช้โค้ชไทยทั้งนั้น อย่าง ภาราดร ก็มีคุณพ่อคอยสอน ส่วนโค้ชของ ดนัย ก็ชัยวัฒน์ คงกิจภากรณ์ ตอนนี้เปิดอคาเดมีอยู่ที่ศรีราชา

จำได้ว่าตอนที่พวก ภาราดร ประสบความสำเร็จ ช่วงนั้นมีนักกีฬาต่างประเทศหลายคนเดินทางมาซ้อมกับโค้ชที่เมืองไทยกันทั้งนั้น เพียงแต่ว่าการจะก้าวไปถึงอาชีพระดับโลก ไม่ใช่ของง่าย ต้องอดทนจริง ๆ ต้องสู้จริง ๆ เด็กทุกวันนี้เป้าหมายความมุ่งมั่นน้อยกว่าเมื่อก่อนเยอะ

ปัจจุบันมีศูนย์พัฒนากีฬาเทนนิสแห่งชาติที่เมืองทองอยู่แล้ว ดังนั้นการสร้างศูนย์ฝึกกีฬาเทนนิสแห่งชาติที่มวกเหล็กจำเป็นหรือไม่?

ถ้าสร้างได้ก็ดี แต่มันต้องใช้ให้คุ้ม ขึ้นอยู่กับคนใช้สร้างแล้วใช้คุ้มหรือไม่ ถ้าจะใช้สำหรับเก็บตัวก็โอเคในจุดนึง แต่ธรรมชาติของเทนนิสพอเล่นเก่ง ก็ต้องตะเวนแข่ง เพราะเมื่อเก่งแล้วจะมีโปรแกรมอยู่ตลอด จะไม่มีเวลามาซ้อมรวมกัน 

อย่างไรก็ตามมันก็ยังใช้ประโยชน์ได้อีกหลายด้าน เปิดอคาเดมี นำเยาวชนไปซ้อม จัดอบรวมผู้ฝึกสอน ต้องจัดกิจกรรมตลอด 

รายการแข่งขันในประเทศเยอะ เป็นผลดีหรือผลเสียกับนักกีฬาไทย?

รายการในประเทศจัดขึ้นเพื่อให้นักกีฬาไทยมีคะแนนสะสม แต่ก็เป็นข้อที่พิสูจน์ไม่ได้เช่นกัน เมื่อก่อนรายการเยาวชนนานาชาติ นักกีฬาไทยจะได้ลงแข่งก็ต่อเมื่อมีคะแนนถึงเท่านั้น เรียกได้ว่าถ้าไม่เก่งจริงจะไม่มีโอกาสได้ลงแข่ง เพราะนักกีฬายุโรป อเมริกาเก่งๆเยอะ แต่ช่วงหลังสหพันธ์ออกกฎว่า คนที่ไม่ได้มีอันดับห้ามแข่งข้ามทวีป ให้ฝรั่งไม่ได้มาแข่ง เด็กไทยก็ผลงานดีขึ้นสิ ได้เข้าไปแข่ง ออสเตรเลียน โอเพน รุ่นเยาวชน เด็กไทยมือ 15 ของรายการแต่ตกรอบแรก แพ้คะแนนนวม อันดับมันเลยเหมือนภาพลวงตา

เมื่อก่อนระดับเยาวชนมีแข่งแค่ 2 รายการเท่านั้น เด็กไทยที่ได้แชมป์ต้องเก่งจริง ๆ พวก ภาราดร , แทมมารีน , คูแฝด , ดนัย เป็นแชมป์มาหมด แต่เดี๋ยวนี้เด็กเราได้แชมป์แล้วหายไปไหน ไปไม่ถึงระดับอาชีพเลย เพราะเขาไม่ให้ฝรั่งมาแข่ง 

พวกนั้นเขาถูกขับเคี่ยวมาตั้งแต่เด็ก ทั้งระบบการแข่งขัน พื้นฐาน ฝีมือถูกพัฒนาไปอีกขั้น ถึงไปแข่งต่างประเทศ แต่สมัยนี้เด็กไทยได้แชมป์กี่คน ขนาดมีแค่เอเชียยังไม่ได้แชมป์เลย 

แล้วจะต้องทำอย่างไรเพื่อถึงจะร้างนักเทนนิสไทยสู่ระดับอาชีพโลกได้อีกครั้ง?

เทนนิส สมัยนี้กับเมื่อก่อนไม่แตกต่างกันมาก ลองกลับไปดูว่าเมื่อก่อนเขาทำกันอย่างไรถึงประสบความสำเร็จ ลองกลับไปดูแล้วทำขึ้นมาใหม่ ตอนนี้หลายาๆอย่างมันปิดเพี้ยนไปหมดแล้ว

อย่างแรกคุณต้องมีศูนย์ฝึก แล้วต้องมีทั่วประเทศ เปิดเป็นระดับขั้นเลย เปรียบเสมือนการเรียนเริ่มต้นแบบอนุบาล ประถม มัธยม แล้วก็มหาวิทยาลัย จบเป็นบัณฑิตย์เป็นนักกีฬาอาชีพ ถ้าทำได้จริง ๆ กระแสมันก็จะดีขึ้น แต่ถ้าอยากจะให้ขึ้นไปถึงระดับภาราดร ต้องสร้างนักเทนนิสที่มีคุณภาพให้ได้จำนวนมาก การแข่งขันมันจะได้เข้มข้น แล้วเด็กเราก็จะมีคุณภาพขึ้นมา

ขณะเดียวกันนักกีฬาก็ต้องช่วยเหลือตัวเองให้มากๆ มุ่งมั่นตั้งใจ มีเป้าหมาย ลองกลับไปย้อนดูพวกที่ไปถึงระดับโลกมาแล้วก็ได้ ทุกคนปากกัดตีนถีบ ผ่านควาวมยากลำบากมามาก